ඊශ්‍රායල්-පලස්තීන ගැටුම සහ Iron Dome පද්ධතිය

ඊස්රායල්-පලස්තීන ගැටුම යනු ඊශ්‍රායලය සහ පලස්තීනුවන් අතර පවතින අඛණ්ඩ ප්‍රචණ්ඩ අරගලයකි. ඊස්රායල්-පලස්තීන සාම ක්‍රියාවලියේ කොටසක් ලෙස ගැටුම නිරාකරණය කිරීමට විවිධ උත්සාහයන් දරා ඇත. බටහිර ඉවුරේ සහ ගාසා තීරයේ දැනට පවතින ඊශ්‍රායල වාඩිලෑම වසර 54 ක් කරා ළඟා වීමත් සමඟ එය ලෝකයේ “වඩාත්ම නොවැළැක්විය හැකි ගැටුම” ලෙස හැඳින්ව. 1897 පළමු සියොන්වාදී සම්මේලනය සහ 1917 බැල්ෆූර් ප්‍රකාශය ඇතුළුව පලස්තීනයේ යුදෙව් නිජබිමකට ප්‍රසිද්ධියේ ප්‍රකාශ කිරීම කලාපයේ මුල් ගැටුම්කාරී තත්ත්වය ඇති කළේය. ඒ වන විට කලාපයේ සුළුතර යුදෙව් ජනගහනයක් සිටි නමුත් මෙය සැලකිය යුතු යුදෙව් සංක්‍රමණයක් හරහා වර්ධනය වෙමින් පැවතුනි. පලස්තීනය සඳහා වූ ජනවරම ක්‍රියාත්මක කිරීමෙන් පසුව, “යුදෙව් ජනතාව සඳහා ජාතික නිවසක් පලස්තීනය තුළ පිහිටුවීම” සඳහා බ්‍රිතාන්‍ය රජයට බැඳී ඇති බැඳීමක් ඇතුළත් විය. ආතතිය යුදෙව්වන් සහ අරාබිවරුන් අතර නිකායවාදී ගැටුමක් දක්වා වර්ධනය විය.

මුල් කාලීන ගැටුම විසඳීමට ගත් උත්සාහයන් 1947 පලස්තීනය සඳහා වූ එක්සත් ජාතීන්ගේ බෙදීමේ සැලැස්ම සහ 1947-1949 පලස්තීන යුද්ධය සමඟ පුළුල් වූ අතර පුළුල් අරාබි-ඊස්රායල් ගැටුමේ ආරම්භය සනිටුහන් විය. 1967 සය දින යුද්ධයේදී පලස්තීන භූමිය ඊශ්‍රායලය විසින් අත්පත් කර ගැනීමෙන් පසුව වත්මන් ඊශ්‍රායල-පලස්තීන ගැටුම්කාරී තත්ත්වය ආරම්භ විය. දීර්ඝ කාලීන සාම ක්‍රියාවලියක් තිබියදීත්, ඊශ්‍රායල හා පලස්තීනුවන් අවසාන සාම ගිවිසුමකට එළඹීමට අපොහොසත් වී ඇත. 1993-1995 ඔස්ලෝ ගිවිසුම් සමඟ රාජ්‍ය දෙකක විසඳුමක් කරා ප්‍රගතියක් ලබා ඇති නමුත් අද පලස්තීනුවන් ගාසා තීරයේ සහ බටහිර ඉවුරේ ඊශ්‍රායල හමුදා වාඩිලෑමට යටත් වී සිටිති.

ඊශ්‍රායල රාජ්‍යය සමඟ (1948 දී ඊශ්‍රායලය පිහිටුවීමෙන් පසු) ස්වාධීන පලස්තීන රාජ්‍යයක් බිහිකිරීම සම්බන්ධව ද්වි-රාජ්‍ය විසඳුමක් ඇති කිරීමට බොහෝ උත්සාහයන් ගෙන ඇත. 2007 දී, මත විමසුම් ගණනාවකට අනුව, ඊශ්‍රායල හා පලස්තීනුවන්ගෙන් බහුතරයක්, ගැටුම නිරාකරණය කිරීමේ මාධ්‍යයක් ලෙස වෙනත් ඕනෑම විසඳුමකට වඩා රාජ්‍ය දෙකේ විසඳුමට වැඩි කැමැත්තක් දැක්වූහ.

දැනට සෘජු සාකච්ඡා වල යෙදී සිටින පක්ෂ දෙක වන්නේ බෙන්ජමින් නෙතන්යාහුගේ නායකත්වයෙන් යුත් ඊශ්‍රායල් රජය සහ මහමුද් අබ්බාස්ගේ නායකත්වයෙන් යුත් පලස්තීන විමුක්ති සංවිධානයයි. නිල සාකච්ඡා සඳහා මැදිහත් වන්නේ එක්සත් ජනපදය, රුසියාව, යුරෝපා සංගමය සහ එක්සත් ජාතීන්ගෙන් සමන්විත විශේෂ නියෝජිතයෙකු නියෝජනය කරන මැදපෙරදිග ක්වාර්ටෙට් (ක්වාර්ටෙට්) නමින් හැඳින්වෙන ජාත්‍යන්තර කණ්ඩායමක් විසිනි.

සාම්ප්‍රදායික වශයෙන් ප්‍රමුඛ පක්ෂය වන ෆටා සහ සටන්කාමී සංවිධානයක් ලෙස ක්‍රියාත්මක වන හමාස් යන ප්‍රධාන කොටස් දෙකක් අතර ගැටුම් හේතුවෙන් 2006 සිට පලස්තීන පාර්ශවය බිඳී ගොස් ඇත. 2006 දී හමාස් හි මැතිවරණ ජයග්‍රහණයෙන් පසුව, ක්වාර්ටෙට් විසින් පලස්තීන ජාතික අධිකාරියට (පීඒ) අනාගත විදේශ ආධාර ලබා දෙන ලදී. හමාස් මෙම ඉල්ලීම් ප්‍රතික්ෂේප කළ අතර, එහි ප්‍රති ඵලය වූයේ ක්වාර්ටෙට් හි විදේශ ආධාර වැඩසටහන අත්හිටුවීම සහ ඊශ්‍රායලයන් විසින් ආර්ථික සම්බාධක පැනවීමයි.වසරකට පසුව, 2007 ජුනි මාසයේදී හමාස් ගාසා තීරය අත්පත් කර ගැනීමෙන් පසු, පොදු පෙරමුණ ලෙස නිල වශයෙන් පිළිගත් භූමිය බටහිර ඉවුරේ ෆටා සහ ගාසා තීරයේ හමාස් අතර බෙදී ගියේය. පාර්ශ්වයන් අතර පාලනය බෙදීම ඵලදායී ලෙස පොදු පෙරමුණේ ද්වි පාර්ශවීය පාලනය බිඳ වැටීමට හේතු විය. කෙසේ වෙතත්, 2014 දී ෆටා සහ හමාස් යන දෙඅංශයෙන්ම සමන්විත පලස්තීන එක්සත් රජයක් පිහිටුවන ලදී. සාම සාකච්ඡා වල නවතම වටය 2013 ජූලි මාසයේ ආරම්භ වූ අතර එය 2014 දී අත්හිටුවන ලදී.

 

ඊශ්‍රායලයේ ආරක්ෂකයා Iron Dome:

ගාසා තීරයෙන් එල්ල වන කෙටි හා මධ්‍යම ප්‍රමාණයේ රොකට් සහ මෝටාර් ෂෙල් වෙඩි වලින් ඊශ්‍රායලය මුහුණ දෙන තර්ජනයන්ට ප්‍රතිචාරයක් ලෙස එක්සත් ජනපදය හා ඊශ්‍රායලය එක්ව Iron Dome  නිර්මාණය කර සංවර්ධනය කරන ලදී. ලෙබනනයේ සිට හිස්බුල්ලා ත්‍රස්තයන් විසින් එල්ල කරන ලද රොකට් ප්‍රහාර වැළැක්වීම සඳහා ද එය යොදවා ඇත. එවැනි රොකට් ඊශ්‍රායල භූමියට පතිත වීමට පෙර හඳුනා ගැනීමට හා විනාශ කිරීමට පද්ධතියට හැකියාවක් ඇති අතර එය දැන් ලෝකයේ වඩාත්ම ඵලදායීම මිසයිල නාශක පද්ධතියකි.

මෙම පද්ධතිය සංරචක තුනකින් සමන්විත වේ: එල්ටා ආරක්ෂක සමාගම විසින් සාදන ලද සැලසුම් සහ ලුහුබැඳීමේ රේඩාර්; එම්ප්‍රෙස්ට් සිස්ටම්ස් මෘදුකාංග සමාගම විසින් නිර්මාණය කරන ලද සටන් කළමනාකරණය සහ ආයුධ පාලන පද්ධතිය; සහ රෆායෙල් උසස් ආරක්ෂක පද්ධති සමාගම විසින් නිර්මාණය කළ මිසයිල එල්ල කිරීමේ ඒකකය එයට අයත් ය.

පැමිණෙන ප්‍රක්ෂේපන හඳුනාගෙන ඒවා නිරීක්ෂණය කිරීම සඳහා යකඩ ගෝලය අධි-විභේදන EL / M-2084 සක්‍රීය ඉලෙක්ට්‍රොනිකව පරිලෝකනය කරන ලද අරාව රේඩාර් මත රඳා පවතී. රොකට්ටුව ජනාකීර්ණ ප්‍රදේශයක් ඉලක්ක කරන්නේ නම්, එය වළක්වනු ලැබේ. සෑම Iron Dome බැටරියක්ම සැතපුම් 90 ක range ලදායී පරාසයක් ඇත.තමීර් ඉන්ටර්සෙප්ටරය “ශබ්දයේ වේගයට වඩා 2.5 ගුණයක් වේගයෙන් ගමන් කරයි. කෙසේ වෙතත්, මීටර් තුනක දිග මිසයිල ඉලක්කගත ප්‍රක්ෂේපණය සමඟ සමීප වන විට, ඔවුන්ගේ නාසය සවිකර ඇති විද්‍යුත් දෘෂ්‍ය සංවේදකය වඩාත් නිවැරදි පර්යන්ත මග පෙන්වීමක් ලබා ගනී.මධ්‍යම පරාසයේ මිසයිල වලින් ආරක්ෂා වීමට අදහස් කරන ඩේවිඩ්ගේ ස්ලිං පද්ධතිය සහ දිගු දුර මිසයිල වලින් ආරක්ෂාව සැපයීම සඳහා නිර්මාණය කර ඇති ඇරෝ ඉන්ටර්සෙප්ටර් පද්ධතිය ඇතුළත් ඊස්රායලයේ පුළුල් මිසයිල ආරක්ෂක ජාලයට Iron Domeසම්බන්ධ වේ.

2008 සිට 2010 දක්වා කාලය තුළ Iron Dome පද්ධතිය පුළුල් පරීක්ෂණ ගණනාවකට භාජනය වූ අතර එය 2011 මාර්තු මාසයේදී ප්‍රකාශයට පත් කරන ලදී. 2011 අප්‍රියෙල් 7 වන දින පද්ධතිය විසින් ගාසා තීරයේ සිට ඊශ්‍රායලය දෙසට එල්ල වූ රොකට්ටුවක් පළමු වරට මැඩ පවත්වන ලදී.

2012 මාර්තු මැද භාගයේදී, ගාසා තීරයේ ත්‍රස්තවාදීන් පැය 72 කට අඩු කාලයකදී දකුණු ඊශ්‍රායලයට එරෙහිව රොකට් ප්‍රහාර 200 ක් පමණ එල්ල කළ විට, Iron Dome මගින් බියර්ෂෙවා, අෂ්ඩෝඩ් සහ අෂ්කෙලොන් ඉලක්ක කරගත් රොකට් 52 කට නොඅඩු ප්‍රමාණයක් සාර්ථකව වලක්වා ඇත.

එක්සත් ජනපද අරමුදල්;

2012 මැයි මාසයේදී ජනාධිපති ඔබාමා ආරක්ෂක ලේකම් ලියොන් පැනෙට්ටාට උපදෙස් දුන්නේ තවත් Iron Dome සහ ඉන්ටර්සෙප්ටර් මිසයිල සඳහා ගෙවීමට අමතර ඩොලර් මිලියන 70 ක් වෙන් කරන ලෙසයි. 2012 නොවැම්බරයේදී, ඊශ්‍රායලයට හමාස් රොකට් ප්‍රහාර රැල්ලක් මගින් ත්‍රස්ත කණ්ඩායමේ රොකට් දියත් කිරීමේ හැකියාව විනාශ කිරීම සඳහා ආරක්ෂක මෙහෙයුම දියත් කිරීමට අයි.ඩී.එෆ්. මෙහෙයුම අතරතුර, හමාස් විසින් කස්සම්, ග්‍රැඩ් සහ ෆජ්ර් රොකට් ද ඇතුළුව රොකට් 1,500 කට වැඩි ප්‍රමාණයක් ඊශ්‍රායලය වෙත දියත් කළ අතර ඊශ්‍රායලය Iron Dome භාවිතා කරමින් පැමිණෙන එල්ල වූ රොකට් ප්‍රහාර 420 කට වඩා සාර්ථකව වළක්වාලීය.

2014 දී එක්සත් ජනපද ආරක්ෂක ලේකම් චක් හේගල් කියා සිටියේ එක්සත් ජනපද රජය මුලින් Iron Dome නිෂ්පාදනය සඳහා ඩොලර් මිලියන 900 ක් ආයෝජනය කර ඇති බවත්, එහි ක්‍රියාකාරිත්වය දැකීමෙන් පසු කොන්ග්‍රසය එහි අඛණ්ඩ සංවර්ධනය සඳහා අතිරේක ඩොලර් මිලියන 235 ක් යෝජනා කළ බවත්ය.

2015 මුදල් වර්ෂය සඳහා ආරක්ෂක බලය පැවරීමේ පනත් කෙටුම්පත මගින් Iron Domeසඳහා ඩොලර් මිලියන 351 ක් වෙන් කිරීමට අවසර දී තිබේ. කොන්ග්‍රසය පසුව Iron Dome නිෂ්පාදනය කිරීම සඳහා අතිරේක ඩොලර් මිලියන 619 ක් එකතු කළේය.

2018 අප්රේල් වන විට එක්සත් ජනපදය Iron Dome බැටරි, ඉන්ටර්සෙප්ටර්, කොප්රොඩක්ෂන් පිරිවැය සහ සාමාන්ය නඩත්තු කිරීම සඳහා ඩොලර් බිලියන 1.397 ක් ඊස්රායලයට ලබා දී ඇත. 2019 මුල් භාගය වන විට ඊශ්‍රායලයේ බැටරි දහයක් යොදවා තිබූ අතර තවත් පහක් සැලසුම් කර ඇත.

-සඳුන් ජයවර්ධන-